Gübre Nedir?
Bitkilerin sağlıklı gelişimlerini sağlayabilmesi ve verime yatması için toprakta bazı elementlerin bulunması gerekir. Sağlıklı bir bitki gelişimi için elde edilmesi gereken bu elementler ise gübre içinde yer almaktadır. Potasyum, azot, fosfor, magnezyum, kalsiyum, demir, mangan, kükürt, bor, çinko ve bakır gibi birçok element bitkilerin gelişimleri ve de sağlıklı bir büyümeyi elde etmesi için gereklidir. Toprak ile bitkinin arasında bağın ideal şekilde kurulmasında etki göstermekte olan gübre aynı zamanda bitkinin sağlığı açısından da önemlidir.
Doğal gübre bitki sağlığı açısından en önemli olandır. Hayvan atıklarından elde edilen doğal gübre aynı zamanda fosillerden ya da farklı doğal yöntemlerin kullanılması ile de edinilebilmektedir.
Gübre Çeşitleri Nelerdir?
Gübre bitkilerin gelişimlerine etki ederken aynı zamanda toprak ile bitki arasındaki uyumun da elde edilmesine katkı sağlamaktadır. Gübre kullanımına en çok tavsiye edilen doğal gübre olmak ile beraber farklı gübre çeşitleri de bulunmaktadır. Gübre çeşitleri iki ana grupta toplanmaktadır. Doğal ve inorganik gübre olarak ayrılırlar ayrıca katı ve sıvı İnorganik gübreler diye de ayrılır. Organik gübreler ise; Katı ve sıvı organik gübre, katı ve sıvı organomineral gübre diye ayrıca üretilmektedir.
Doğal (Organik) Gübre :
Doğal ya da diğer adı ile organik gübre hayvan gübresi, yeşil gübre, hümik asit, kompost ve torf ve benzerleridir.
Kullanımda en çok tercih edilen doğal gübre hayvan gübresidir. Hayvanın dışkısı ve idrarının yanı sıra saman ve yataklık malzemelerin karışımı ile oluşur. Bitkilerin gelişiminde en çok tercih edilen gübre olma özelliğine sahiptir.
Organik ürünler içerisinde toprak düzenleyici olarak geçen toprağın organik maddesini arttırıp alımını sağlayan humus, kompost, torf, leonardit, hümik asit gibi toprak düzenleyici ürünlerle birlikte kimyasal gübrelerin de verilmiliği artar.
Yeşil gübre toprak için faydalı olan bitkinin öncelikle yetiştirilmesi ve sonrasında çeşitli makineler ile toprağa karıştırılması ile elde edilmektedir.
Kompost gübre hayvan ve çeşitli bitkisel atıkların çürümesi ile girdikleri kimyasal tepkime ile elde edilmektedir.
Torf gübresi günümüzde hayvansal gübre sonrasında en sık tercih edilen olarak yer alır. Bataklık ve buna benzer su yataklarından elde edilen bu gübre bu alanda dibe çöken organik maddenin alınması ile elde edilir.
Leonardit toprak düzenleyici gübre özellikle topraktaki organik maddenin arttırılmasında ve toprağın ıslahında gübrelerin verimliliğinin arttırılmasında önemli bir etkendir. Bu ürün başlı başına bir hümik-fulvik asit kaynağıdır. Zengin linyit yataklarından elde edilir.
- İnorganik Gübre: İnorganik gübre yani doğal olmayan ama gübre olarak kullanımı ile beraber istenen verimin de elde edildiği gübreler ise altı gruba ayrılmaktadır. Azotlu gübre, potasyumlu gübre, fosforlu gübre, sıvı gübre, yaprak gübresi ve kompeze gübre olarak inorganik gübreleri saymak mümkün olmaktadır.
Organik ve inorganik gübre çeşitleri bunlar olmak ile beraber gübreler farklı çeşitler içinde de yer almaktadır. Amonyum sülfat halk arasında şeker gübresi olarak bilinen gübre de bu çeşitler içinde yer alıyor. Toz şekere olan benzerliği nedeni ile bu isim ile anılan gübre içinde azot ve kükürt bulunmaktadır.
Üre de su içinde eritilerek tüm bitkilerin beslenmesinde kullanılan bir gübre çeşididir. Ürenin neredeyse yarısı azottur. Süper fosfat, fosfor aside sahip olup suda eritilerek kullanılan bir diğer gübre çeşididir. Suda erime özelliği sunan triple süper fosfat da fosfor asidi bulunan çeşittir.
Amonyum nitrat gübresi ise patlayıcı özellik nedeni ile satışı durdurulan bir gübre çeşididir. Aynı zamanda kalsiyum amonyum nitrat yani kısaca “Can” ise denetimli olarak satışı yapılan gübreler arasında yer alır.
Potasyumlu gübreler ise potasyum nitrat, potasyum sülfat olarak ayrılır. Kompoze gübre çeşidi azot, fosfor, potasyum içinde bulunduran gübre olmak ile beraber diamonyum fosfat gübresi bu gübre çeşididir.
Sıvı gübreler ve yaprak gübreleri ise toprağa ihtiyacı olan besini vermektedir. Sıvı gübreler ek sıvı gübre ve kompoze sıvı gübre olarak ayrılmaktadır. Toprak ile kolay etkileşime girmesi ile bilinir.
Gübre Toprağa Ne Zaman Atılmalıdır?
Gübre; yetiştirilen bitki çeşidine göre sonbaharda ve erken ilk baharda kullanılır. Bununla birlikte bitkilerin büyüme çiçeklenme ve ürüne yatma dönemlerine göre farklı gübre ve farklı zamanlamanın yapılması önerilir.
